Η  Σάμος διαθέτει μια πλούσια χλωρίδα με πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα, που δύσκολα συναντά κανείς σε άλλα νησιά του Αιγαίου.

Οι άνεμοι χωρίζουν τη Σάμο σε τρεις κλιματικές ζώνες, το βόρειο τμήμα που επηρεάζεται απ’ τους ανέμους που έρχονται απ’ την θάλασσα και είναι υγρό και δροσερό, το νότιο που οι άνεμοι κατεβαίνουν απ’ τα βουνά ξηροί και ορμητικοί (κατεβατοί άνεμοι) που ξηραίνουν και θερμαίνουν το περιβάλλον και τις ορεινές περιοχές που επικρατούν χαμηλότερες θερμοκρασίες και υψηλή υγρασία.

Η βασική καλλιέργεια της Σάμου είναι η ελιά με έκταση 96.500 στρ και 1.293.000 ελαιόδενδρα. Η επικρατούσα ποικιλία είναι η Θρουμπολιά η οποία είναι μικτής χρήσης, δηλαδή για βρώσιμη ελιά (γνωστή ως χαμάδα) και για ελαιοπόιηση.

Το αμπέλι είναι η δεύτερη σε μέγεθος καλλιέργεια, που καλλιεργείται σε έκταση 15.000 στρεμμάτων περίπου, με αποκλειστική σχεδόν ποικιλία το άσπρο μοσχάτο Σάμου, το κρασί της οποίας έκανε το νησί διάσημο σ’ όλο τον κόσμο.

Τα Εσπεριδοειδή ευδοκιμούν πολύ καλά σε χαμηλά υψόμετρα. Η καλλιεργούμενη έκταση είναι περίπου 1.500 στρ, και οι συστηματικές καλλιέργειες εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή Μύλων.

Στη Σάμο ευδοκιμούν πολλά οπωροφόρα δένδρα όπως αβοκάντο, μπανανιές μέχρι καστανιές, κερασιές, βυσσινιές και μηλιές. Όμως δεν υπάρχουν εκτεταμένες συστηματικές καλλιέργειες.

Στο νησί υπάρχουν και υπαίθριες και θερμοκηπιακές καλλιέργειες κηπευτικών και ανθοκομικών ειδών.

Σε 136.400 στρέμματα ή το 28,5% της όλης έκτασης, υπολογίζονται τα δάση Πεύκης στη Σάμο και καλύπτουν τις ορεινές περιοχές και μεγάλες περιοχές του βορείου τμήματος, στο νότιο τμήμα, τα δάση αυτά είναι λιγότερα.

Το νησί διαθέτει πλούσιες δασικές εκτάσεις εξαιρετικής ομορφιάς.

Οι δασικές εκτάσεις, υπολογίζονται σε 88.700 στρέμματα, και καλύπτονται από διάφορα είδη φυτών, των οποίων το ύψος, σε πολλά απ’ αυτά, ξεπερνά τα πέντε μέτρα.

Τα κυριότερα φυτικά είδη είναι, το Πουρνάρι (Quercus coccifera ), ο Σκίνος (Pistacia lendiskus), το Σπάρτο (Spartium sp.) , το Σπάλαθρο  (Calycotome villosa), η Αγριελιά (Olea oleaster), η Χαρουπιά (Ceratonia siligua), ο Κέδρος (Juniperus sp.), το Πεύκο (Pinus helepensis & P. brutia), ο Βάτος (Robus sp.), η Ρίγανη (Origanum sp), η Λαδανιά (Cistus creticus), το Θρούμπι (Satureia thymbra), η Κόνυζα (Inula ή Dittrichia graveolens) και πάρα πολλά άλλα.

Σε μεγαλύτερα υψόμετρα, όπου τα εδάφη είναι απασβεστωμένα, εκτός από τα προηγούμενα, που είναι αδιάφορα με το ασβέστιο, συναντώνται η Κουμαριά (Arbotus sp.), η Μυρτιά (Myrtus), η Κοκκορεβιθιά (Pistacia terebinthus), τα Ρείκια ( Erica verticilata & E.arborea) και άλλα.

Σε πετρώδη, χαλικώδη και άγονα ξηρά εδάφη αναπτύσσονται, αγκαθωτοί, συνήθως  φρυγανώδεις ημίθαμνοι, όπως η Αστουβιά (Poterium spinosum), το Θρούμπι (Satureia thymbra), η Ρίγανη (Origanon sp.), η Κνούκλα (Cistus incanus), η Αφάνα  (Sarcopoterium spinosum), το Θυμάρι (Thimus capitatus), τα Χινοπόδια  (Genista acanthoclada), Aλισφακιά (Salbia sp) ο Σιδερίτης ή Τσάι του βουνού (Sideritis sp.) και πολλά άλλα.

Στα ρέματα, σε περιοχές που υπάρχουν πηγές, ή όπου υπάρχει υψηλή εδαφική υγρασία, αναπτύσσονται υγρόφιλα δένδρα, με κυρίαρχο στη Σάμο, τον Πλάτανο (Platanus orientalis), αλλά και την Δάφνη (Laurus nobilis), και σε μερικές περιοχές, όπως στο ρέμα των Μυτιληνών, η Ιτιά. (Salix cinerea). Θάμνοι που συναντώνται σ’  αυτές τις περιοχές είναι η Πικροδάφνη (Nerium oleander), σε μεγάλη πυκνότητα, η Λυγαριά ή Καναπίτσα (Vitex agnus-castus), και άλλα αναρριχώμενα όπως, ο Βάτος (Rubus sanctus), ο Κισσός (Hedera helix), και ο Αρκουδόβατος (Smilax aspera) κ.α.

Τα μονοετή φυτά αφθονούν με κυρίαρχα τα  Αγρωστωδή και τα Ψυχανθή, τα οποία λόγω του κλίματος, αναπτύσσονται πάρα πολύ.  Ο βιολογικός κύκλος τους αρχίζει με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου και ολοκληρώνεται  μέχρι το τέλος του Ιουνίου [1].

1. Η πόλη της Σάμου, φυσιογνωμία και εξέλιξη, Πρακτικά Συνεδρίου, Δήμος Σαμίων, Γ.Α.Κ.-Αρχεία Νομού Σάμου, Αθήνα 1998.
2. Στοιχεία από τη Δ.Α.Ο.Κ Π.Ε. Σάμου