Καλλιέργεια

Υδροπονία

Υδροπονία είναι η καλλιέργεια κατά την οποία η ανάπτυξη των φυτών πραγματοποιείται  χωρίς εδαφικό υπόστρωμα ή τη χρήση εδαφικών μιγμάτων. Τα φυτά μεγαλώνουν στο νερό, όπου προστίθενται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη τους.

Οι ‘ρίζες’ της καλλιέργειας αυτής, σύμφωνα με τις αναφορές του Στράβωνος βρίσκονται  χιλιάδες χρόνια πριν, όταν οι Βαβυλώνιοι το 600 π.Χ.  χρησιμοποίησαν τη μέθοδο αυτή  στους περίφημους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας. Επίσης υπάρχουν μαρτυρίες πως οι πλεούμενοι κήποι των Αζτέκων και πολλοί κήποι στην αρχαία Κίνα ήταν εφαρμογές της υδροπονίας

Στις σύγχρονες καλλιέργειες εκτός εδάφους, η τροφοδότηση των φυτών με νερό και θρεπτικά στοιχεία βασίζεται στην χορήγηση ενός τεχνητά παρασκευασμένου θρεπτικού διαλύματος. Οι ρίζες αναπτύσσονται είτε απευθείας στο θρεπτικό διάλυμα  είτε σε πορώδη υλικά τα οποία καλούνται υποστρώματα και διαβρέχονται τακτικά με θρεπτικό διάλυμα το οποίο καλύπτει παράλληλα και τις αρδευτικές ανάγκες των φυτών.

Το θρεπτικό διάλυμα  είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά. Τα θρεπτικά στοιχεία βρίσκονται διαλυμένα στο νερό  κατά κανόνα ως ιόντα ανόργανων αλάτων, εκτός από το βόριο και το σίδηρο τα οποία περιέχονται σε μορφή ευδιάλυτων οργανικών χημικών ενώσεων.

Ως υπόστρωμα υδροπονικών καλλιεργειών μπορεί να θεωρηθεί κάθε φυσικό ή προερχόμενο από βιομηχανική επεξεργασία πορώδες υλικό, εκτός από το φυσικό χώμα, το οποίο χάρη στην ύπαρξη των πόρων είναι σε θέση να συγκρατεί νερό ή θρεπτικό διάλυμα σε κατάλληλες για την ανάπτυξη των φυτών αναλογίες, με συνέπεια να μπορεί να υποκαθιστά το έδαφος ως μέσο ανάπτυξης του ριζικού συστήματος.

 

Τεχνική

Στην υδροπονική καλλιέργεια αντί για χώμα χρησιμοποιούνται φυσικά προϊόντα όπως ο πετροβάμβακας ή ο περλίτης. Είναι στέρεα σώματα τα οποία χρησιμοποιούνται για τη στήριξη των φυτών. Τα φυτά τροφοδοτούνται με τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες για τη σωστή ανάπτυξη και απόδοση τους. (ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΑΒΑΣ, 2012 Διαθέσιμο στο: http://www.agrotypos.gr/eshop/index.asp?mod=eshop_item&cID=87&pID=63565)

Στην υδροπονική καλλιέργεια μπορεί να έχουμε επίσης συστήματα χωρίς υπόστρωμα. Τέτοια συστήματα είναι αυτά στα οποία η ρίζα αναπτύσσεται απευθείας μέσα στο θρεπτικό διάλυμα, χωρίς να υπάρχει κάποιο άλλο υλικό για την ανάπτυξη της ρίζας. Τέτοια είναι το NFT, τo NGS, το σύστημα επίπλευσης κ.α.

Ακόμη τα υδροπονικά συστήματα διαχωρίζονται σε ανοικτά και κλειστά συστήματα. Στα ανοικτά συστήματα το πλεονάζων θρεπτικό διάλυμα ρέει εκτός του υποστρώματος και είτε απορρίπτεται στο περιβάλλον, είτε χρησιμοποιείται για την λίπανση υπαίθριων καλλιεργειών. Στα κλειστά συστήματα το θρεπτικό διάλυμα ανακυκλώνεται (δηλαδή επαναχρησιμοποιείται).

Η υδροπονική καλλιέργεια  εφαρμόζεται σχεδόν αποκλειστικά σε θερμοκήπια. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής είναι πολλαπλά αλλά στη χώρα μας δεν είναι αρκετά διαδεδομένη καθώς απαιτεί  υψηλό αρχικό κόστος εγκατάστασης, διαφορετική τεχνογνωσία, εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνική υποστήριξη για την σωστή εφαρμογή της.

 

Πετροβάμβακας

Ο υδροπονικός πετροβάμβακας είναι το πιο διαδεδομένο υλικό στο χώρο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών  καθώς αποτελεί ένα ιδανικό υπόστρωμα λόγω των εξαιρετικών  υδραυλικών ιδιοτήτων του. Συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για τη χρήση του στην υδροπονία καθώς έχει ειδική πλέξη, μεγάλη υδατοχωρητικότητα, καλή στράγγιση και είναι εμβαπτισμένος σε ειδική ρητίνη.

Η χρήση του υποστρώματος πετροβάμβακα στην υδροπονική καλλιέργεια έχει πολλά σημαντικά οφέλη. Είναι ένα καθαρό και αποστειρωμένο προϊόν αφού η παραγωγή του γίνεται κάτω από ακραίες θερμοκρασίες.

Η καλλιέργεια σε υπόστρωμα πετροβάμβακα είναι πολύ εύκολο να ελεγχθεί λόγω των υδρόφιλων ινών του. Δίνει την δυνατότητα στον παραγωγό να διαχειρίζεται την ποσότητα υγρασίας και των θρεπτικών στοιχείων που απαιτούνται για την καλλιέργεια, ώστε να επιτυγχάνει μεγαλύτερη απόδοση και υψηλότερη ποιότητα.

 

Είναι εύχρηστο υλικό

Είναι φιλικό προς το περιβάλλον και ανακυκλώσιμο.

Το βασικό μειονέκτημα του είναι πως έχει μικρή διάρκεια ζωής, 1 ως 2 χρόνια.

 

 

Τα πλεονεκτήματα της Υδροπονίας

Η υδροπονία αποτελεί αναμφισβήτητα μια εξαιρετική μέθοδο καλλιέργειας. Η υιοθέτηση της μεθόδου αυτής προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα.

  • Εξασφαλίζει τη μέγιστη απόδοση των φυτών μέσω του πλήρη ελέγχου της θρέψης.
  • Αποδίδει υπερδιπλάσιες στρεμματικές αποδόσεις σε σύγκριση με τις συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας.
  • Επιτυγχάνει υψηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας.
  • Απαιτεί εώς και 90 % λιγότερο νερό από τη συμβατική καλλιέργεια.
  • Εξοικονόμηση έως και 50 % των λιπασμάτων στα κλειστά υδροπονικά συστήματα.
  • Εξαλείφει ασθένειες και αποκλείει την προσβολή του φυτού από επικίνδυνα παθογόνα του εδάφους.
  • Ελαχιστοποιεί την χρήση ζιζανιοκτόνων, φυτοφαρμάκων και άλλων χημικών που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας.
  • Το θρεπτικό διάλυμα, αντιθέτως με το έδαφος, είναι ομογενές και μπορεί εύκολα να γίνει δειγματοληψία, ανάλυση και ρύθμιση προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων.
  • Αντιμετωπίζει προβλήματα καλλιέργειας που εμφανίζονται σε πολλές περιοχές λόγω της έντονης λειψυδρίας, με τη χρήση  κλειστών υδροπονικών συστημάτων.
  • Δεν απαιτείται προετοιμασία του εδάφους, όργωμα, εφαρμογή χημικών απολυμαντικών μυκητοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και παρασιτοκτόνων.
  • Η φύτευση είναι απλή και εύκολη μειώνοντας σημαντικά το εργατικό κόστος
  • Παρέχει τη δυνατότητα καλλιέργειας σε περιοχές που  δεν τους ανήκει καλλιεργήσιμη γη.